تاريخ:هفتم آذر 1390 ساعت 00:00
کد : 276

مفاد قانون تجارت الکترونیک پیرامون حقوق مصرف کنندگان

قانون تجارت الکترونیک مشتمل بر 81 ماده و 7 تبصره، مصوب 1382/10/17 مجلس شورای اسلامی و در بر گیرنده قواعدی در رابطه با مبادلات آسان و ایمنی اطلاعات در فضای اینترنت می باشد. ما در این مبحث قسمتهایی از این قانون به همراه مجازات های مقرر را که مرتبط با حقوق مصرف کننده و با موضوعات حمایت انحصاری در بستر مبادلات الکترونیکی و حفاظت از داده پیام در بستر مبادلات الکترونیکی می باشد را مورد بررسی قرار می دهیم.

مبحث اول : حمایت انحصاری در بستر مبادلات الکترونیکی :

فصل اول :

مواد قانونی 33 تا 49 مربوط به حمایت از مصرف کننده:

ماده 33- فروشندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات بایستی اطلاعات موثر در تصمیم گیری مصرف کنندگان جهت خرید و یا قبول شرایط را از زمان مناسبی قبل از عقد در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. حداقل اطلاعات لازم، شامل موارد زیر می باشد.

الف - مشخصات فنی و ویژگیهای کاربردی کالا و یا خدمات .

ب - هویت تامین کننده، نام تجاری که تحت آن نام به فعالیت مشغول می باشد و نشانی وی .

ج - آدرس پست الکترونیکی، شماره تلفن و یا هر روشی که مشتری در صورت نیاز بایستی از آن طریق با فروشنده ارتباط برقرار کند .

د - کلیه هزینه هایی که برای خرید کالا بر عهده مشتری خواهد بود ( از جمله قیمت کالا و یا خدمات، میزان مالیات، هزینه حمل، هزینه تماس )

ه - مدت زمانی که پیشنهاد ارائه شده معتبر می باشد.

و - شرایط و فرآیند عقد از جمله ترتیب و نحوه پرداخت، تحویل و یا اجرا، فسخ، ارجاع خدمات پس از فروش .

جریمه متخلفین از ماده 33

ماده 69- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از ده میلیون (10000000) ریال تا پنجاه میلیون (50000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 34- تامین کننده باید به طور جداگانه ضمن تائید اطلاعات مقدماتی، اطلاعات زیر را ارسال نماید:

الف - آدرس محل تجاري يا كاري تأمين كننده براي شكايت احتمالي

ب - اطلاعات راجع به ضمانت و پشتيباني پس از فروش

ج - شرايط و فراگرد فسخ معامله به موجب مواد (37) و (38) اين قانون

‌د - شرايط فسخ در قراردادهاي انجام خدمات

جریمه متخلفین از ماده 34

ماده 69- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از ده میلیون (10000000) ریال تا پنجاه میلیون (50000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 35- اطلاعات اعلامي و تأييديه اطلاعات اعلامي به مصرف كننده بايد در‌ واسطي با دوام، روشن و صريح بوده و در زمان مناسب و با وسايل مناسب ارتباطي در‌ مدت معين و براساس لزوم حسن نيت در معاملات و از جمله ضرورت رعايت افراد ناتوان‌ و كودكان ارائه شود.

تعریف واسط با دوام: وسایلی که بتوان داده پیام را برروی آن ذخیره کرد مانند فلاپی دیسک، دیسک سخت، دیسک فشرده و یا پست الکترونیکی شخصی .

جریمه متخلفین از ماده 35

ماده 69- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از ده میلیون (10000000) ریال تا پنجاه میلیون (50000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 36- درصورت استفاده از ارتباط صوتي، هويت تأمين كننده و قصد وي از‌ ايجاد تماس با مصرف كننده بايد به طور روشن و صريح در شروع هر مكالمه بيان شود.

جریمه متخلفین از ماده 36

ماده 69- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از ده میلیون (10000000) ریال تا پنجاه میلیون (50000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 37- در هر معامله از راه دور مصرف كننده بايد حداقل هفت روز كاري، وقت‌براي انصراف (‌حق انصراف) از قبول خود بدون تحمل جريمه و يا ارائه دليل داشته باشد.‌ تنها هزينه تحميلي بر مصرف‌ كننده هزينه باز پس فرستادن كالا خواهد بود.

جریمه متخلفین از ماده 37

تامین کننده متخلف این قانون به مجازات پنجاه میلیون (50000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 38- شروع اعمال حق انصراف به ترتيب زير خواهد بود.

‌الف - درصورت فروش كالا، از تاريخ تسليم كالا به مصرف كننده و در صورت‌ فروش خدمات، از روز انعقاد.

ب - در هر حال آغاز اعمال حق انصراف مصرف كننده پس از ارائه اطلاعاتي‌ خواهد بود كه تأمين كننده طبق مواد (33) و (34) اين قانون موظف به ارائه آن است.

ج - به محض استفاده مصرف كننده از حق انصراف، تأمين كننده مكلف است‌ بدون مطالبه هيچ‌ گونه وجهي عين مبلغ دريافتي را در اسرع وقت به مصرف كننده مسترد‌ نمايد.

‌د - حق انصراف مصرف كننده در مواردي كه شرايط خاصي بر نوع كالا و خدمات‌ حاكم است اجرا نخواهد شد. موارد آن به موجب آئين‌ نامه‌اي است كه در ماده (79) اين‌ قانون خواهد آمد.

‌ماده 39 - درصورتي كه تأمين كننده در حين معامله به دليل عدم موجودي كالا و يا‌ عدم امكان اجراي خدمات، نتواند تعهدات خود را انجام دهد، بايد مبلغ دريافتي را فوراً‌ به مخاطب برگرداند، مگر در بيع كلي و تعهداتي كه براي هميشه وفاي به تعهد غير ممكن‌ نباشد و مخاطب آماده صبر كردن تا امكان تحويل كالا و يا ايفاي تعهد باشد. درصورتي كه‌ معلوم شود تأمين كننده از ابتدا عدم امكان ايفاي تعهد خود را مي‌دانسته، علاوه بر لزوم‌ استرداد مبلغ دريافتي، به حداكثر مجازات مقرر در اين قانون نيز محكوم خواهد شد.

جریمه متخلفین از ماده 39

ماده 70- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از بیست میلیون (20000000) ریال تا یکصد میلیون (100000000) ریال محکوم خواهد شد.

‌ ماده 40 - تأمين كننده مي‌تواند كالا يا خدمات مشابه آنچه را كه به مصرف كننده‌ وعده كرده تحويل يا ارائه نمايد مشروط بر آن كه قبل از معامله يا در حين انجام معامله آن را‌ اعلام كرده باشد.

‌ ماده 41 - در صورتي كه تأمين كننده، كالا يا خدمات ديگري غير از موضوع معامله‌ يا تعهد را براي مخاطب ارسال نمايد، كالا و يا خدمات ارجاع داده مي‌شود و هزينه ارجاع‌ به عهده تأمين كننده است. كالا يا خدمات ارسالي مذكور چنانچه به عنوان يك معامله يا‌ تعهد ديگر از سوي تأمين كننده مورد ايجاب قرار گيرد، مخاطب مي‌تواند آن را قبول كند.

ماده 42 - حمايت‌هاي اين فصل در موارد زير اجرا نخواهد شد . (استثناء قانون تجارت الکترونیکی در حمایت از مصرف کنندگان )

‌الف - خدمات مالي كه فهرست آن به موجب آئين‌نامه‌اي است كه در ماده (79)‌ اين قانون خواهد آمد.

ب - معاملات راجع به فروش اموال غيرمنقول و يا حقوق مالكيت ناشي از اموال‌ غيرمنقول به جز اجاره.

ج - خريد از ماشين‌هاي فروش مستقيم كالا و خدمات.

‌د - معاملاتي كه با استفاده از تلفن عمومي (‌همگاني) انجام مي‌شود.

‌هـ - معاملات راجع به حراجي‌ها.

‌ ماده 43 - تأمين كننده نبايد سكوت مصرف كننده را حمل بر رضايت وي كند.

ماده 44 - در موارد اختلاف و يا ترديد مراجع قضائي رسيدگي خواهند كرد.

‌ ماده 45 - اجراي حقوق مصرف كننده به موجب اين قانون نبايد براساس ساير‌قوانين كه حمايت ضعيف‌تري اعمال مي‌كنند متوقف شود.

‌ ماده 46 - استفاده از شروط قراردادي خلاف مقررات اين فصل و همچنين اعمال‌شروط غيرمنصفانه به ضرر مصرف‌كننده، مؤثر نيست.

ماده 47 - در معاملات از راه دور آن بخش از موضوع معامله كه به روشي غير از‌وسائل ارتباط از راه دور انجام مي‌شود مشمول مقررات اين قانون نخواهد بود.(استثناءقانون تجارت الکترونیکی در حمایت از مصرف کنندگان )

‌ ماده 48 - سازمانهاي قانوني و مدني حمايت از حقوق مصرف كننده مي‌توانند ‌به ‌عنوان شاكي اقامه دعوي نمايند. ترتيب آن به موجب آئين‌نامه‌اي خواهد بود كه به ‌پيشنهاد وزارت بازرگاني و تصويب هيأت وزيران مي‌باشد.

ماده 49 - حقوق مصرف كننده در زمان استفاده از وسايل پرداخت الكترونيكي ‌به‌ موجب قوانين و مقرراتي است كه توسط مراجع قانوني ذي‌ربط تصويب شده و يا‌ خواهد شد.

فصل دوم :

مواد قانونی 50 تا 57 مربوط به قواعد تبلیغ:

‌ماده 50- تأمين كنندگان در تبليغ كالا و خدمات خود نبايد مرتكب فعل يا ترك‌ فعلي شوند كه سبب مشتبه شدن و يا فريب مخاطب از حيث كميت و كيفيت شود.

جریمه متخلفین از ماده 50

ماده 70- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از بیست میلیون (20000000) ریال تا یکصد میلیون (100000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 51-تأمين كنندگاني كه براي فروش كالا و خدمات خود تبليغ مي‌كنند نبايد ‌سلامتي افراد را به خطر اندازند.

‌ جریمه متخلفین از ماده 51

تامین کننده متخلف این قانون به مجازات یکصد میلیون (100000000)ریال محکوم خواهد شد.

ماده 52- تأمين كننده بايد به نحوي تبليغ كند كه مصرف كننده به طور دقيق،‌صحيح و روشن اطلاعات مربوط به كالا و خدمات را درك كند.

جریمه متخلفین از ماده 52

ماده 70- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از بیست میلیون (20000000) ریال تا یکصد میلیون (100000000) ریال محکوم خواهد شد.

ماده 53- درتبليغات و بازاريابي بايد هويت شخص يا بنگاهي كه تبليغات به‌ نفع ‌اوست روشن و صريح باشد.

جریمه متخلفین از ماده 53

ماده 70- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از بیست میلیون (20000000)ریال تا یکصد میلیون (100000000)ریال محکوم خواهد شد.

ماده 54- تأمين كنندگان نبايد از خصوصيات ويژه معاملات به روش الكترونيكي ‌جهت مخفي نمودن حقايق مربوط به هويت يا محل كسب خود سوء‌استفاده كنند.

جریمه متخلفین از ماده 54

ماده 70- تامین کننده متخلف این قانون به مجازات از بیست میلیون (20000000)ریال تا یکصد میلیون (100000000)ریال محکوم خواهد شد.

‌ ماده 55-تأمين كنندگان بايد تمهيداتي را براي مصرف كنندگان در نظر بگيرند تا ‌آنان راجع به دريافت تبليغات به نشاني پستي و يا پست الكترونيكي خود تصميم بگيرند.

جریمه متخلفین از ماده 55

تامین کننده متخلف این قانون به مجازات بیست میلیون (20000000)ریال محکوم خواهد شد.

‌ ماده 56-تأمين كنندگان در تبليغات بايد مطابق با رويه حرفه‌اي عمل نمايند.‌ضوابط آن به موجب آئين‌نامه‌اي است كه در ماده (79) قانون تجارت الکترونیک خواهد آمد.

ماده 57- تبليغ و بازاريابي براي كودكان و نوجوانان زير سن قانوني به موجب‌آئين‌نامه‌اي است كه در ماده (79) قانون تجارت الکترونیک خواهد آمد.

مبحث دوم حفاظت از داده پیام در بستر مبادلات الکترونیکی

فصل سوم جزء مبحث دوم ماده قانونی 66مربوط به حمایت از علائم تجاری :

ماده 66 - به منظور حمايت از حقوق مصرف‌كنندگان و تشويق رقابت‌هاي مشروع‌ در بستر مبادلات الكترونيكي استفاده از علائم تجاري به صورت نام دامنه(Domain Name) و يا هرنوع نمايش بر خط (Online) علائم تجاري كه موجب فريب يا ‌مشتبه‌ شدن طرف به اصالت كالا و خدمات شود ممنوع و متخلف به مجازات مقرر در اين‌ قانون خواهد رسيد.

‌ جریمه متخلفین از ماده 66

ماده 76-متخلفان از این ماده به یک تا سه سال حبس و جزای نقدی از بیست میلیون (20000000)ریال تا یکصد میلیون (100000000)ریال محکوم خواهند شد.

برای طرح شکایت وپیگیری قانونی در زمینه جرائم رایانه ای وتجارت الکترونیک می توان با مراجعه به مراجع ذیل اقدام نمود .

1-      مراجعه به شورای انتظامی سازمان نظام صنفی رایانه ای (این نوع پیگیری بر روشهای دیگر ارجعیت دارد )

2-      مراجعه به دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه ای

3-      مراجعه به دادگاههای عمومی

4-      ارسال شکایت به پست الکترونیکی Dadsetani@dadsetani.ir